NVIDIA đã đồng ý chi khoảng 20 tỷ USD để mua lại tài sản từ startup chip trí tuệ nhân tạo Groq. Đây là thương vụ lớn nhất trong lịch sử của công ty và tiếp tục chiến lược “thâu tóm” các đối thủ tiềm năng trước khi họ trở thành mối đe dọa cho vị thế dẫn đầu của NVIDIA trên thị trường.
Thỏa thuận cấp phép bản quyền mới nhất này cho thấy động thái lặp lại cách làm tương tự chỉ ba tháng trước, củng cố quan điểm rằng hạ tầng AI phi tập trung có thể là lựa chọn thay thế duy nhất cho sự bành trướng của NVIDIA.
Tăng giá gấp ba lần trong ba tháng nhờ liên kết với Trump Jr.
Thỏa thuận được thực hiện chỉ ba tháng sau khi Groq gọi vốn thành công 750 triệu USD, đạt mức định giá 6.9 tỷ USD với sự tham gia của BlackRock, Samsung, Cisco và 1789 Capital, nơi Donald Trump Jr. là đối tác. NVIDIA mua lại gần như toàn bộ tài sản của Groq, ngoại trừ mảng điện toán đám mây. Tuy nhiên, phía Groq lại gọi thương vụ này là “hợp đồng cấp phép không độc quyền”.
CEO của Groq, ông Jonathan Ross – cựu kỹ sư Google và là người góp phần tạo ra Tensor Processing Unit cho Google – sẽ gia nhập NVIDIA cùng chủ tịch Sunny Madra và nhiều lãnh đạo cấp cao khác. Startup này vẫn sẽ vận hành độc lập dưới sự điều hành của CFO hiện tại, ông Simon Edwards, nay trở thành CEO mới.
Một kịch bản lặp lại
Thương vụ với Groq lặp lại mô típ như lần NVIDIA mua Enfabrica ba tháng trước đó. Tháng 09/2023, NVIDIA đã chi hơn 900 triệu USD để thu hút CEO và đội ngũ nhân viên Enfabrica, đồng thời được cấp quyền sử dụng công nghệ của startup này. Cả hai thương vụ đều sử dụng cấu trúc cấp phép thay vì mua đứt hoàn toàn, nhờ vậy giúp né tránh sự giám sát chống độc quyền – giống như thương vụ 40 tỷ USD mua Arm Holdings bị chặn vào năm 2022.
Bản tin Kobeissi Letter tóm tắt ngắn gọn chiến lược của NVIDIA: “Chúng tôi sẽ mua bạn trước khi bạn đủ sức cạnh tranh với chúng tôi.”
Lợi thế kỹ thuật và áp lực cạnh tranh
Bộ xử lý ngôn ngữ của Groq sử dụng SRAM gắn trên chip thay vì DRAM ngoài, giúp tối ưu hóa hiệu suất tiêu thụ điện năng, mà hãng tuyên bố có khả năng tiết kiệm năng lượng gấp 10 lần. Kiến trúc này rất mạnh trong các tác vụ phản hồi theo thời gian thực nhưng lại giới hạn dung lượng mô hình – điều này nay sẽ được NVIDIA tiếp tục khai phá trong hệ sinh thái rộng lớn hơn của mình.
Sự kiện này diễn ra đúng lúc Google vừa công bố TPU thế hệ thứ 7 với mã hiệu Ironwood, và ra mắt Gemini 3 – mô hình AI được huấn luyện hoàn toàn trên TPU, hiện đứng đầu nhiều bảng xếp hạng. NVIDIA đã phản hồi trên X: “Chúng tôi rất mừng về thành công của Google… NVIDIA vẫn dẫn đầu một thế hệ so với ngành – chúng tôi là nền tảng duy nhất vận hành mọi mô hình AI.” Khi các “ông lớn” bắt đầu đưa ra những tuyên bố trấn an như vậy, có thể thấy áp lực cạnh tranh đang ngày càng tăng lên rõ rệt.
Ý nghĩa đối với AI phi tập trung
Dù thương vụ này không tác động trực tiếp đến thị trường tiền điện tử, nó lại củng cố thêm niềm tin cho các dự án điện toán AI phi tập trung. Những nền tảng như io.net đang khẳng định mình là giải pháp thay thế cho hạ tầng AI tập trung.
“Mọi người có thể chia sẻ năng lực tính toán lên mạng lưới – có thể là từ trung tâm dữ liệu hoặc chính máy tính cá nhân của bạn – đóng góp tài nguyên GPU còn dư và nhận về phần thưởng công bằng nhờ cơ chế tokenomics,” ông Jack Collier, Giám đốc Phát triển io.net, chia sẻ với BeInCrypto. Nền tảng này cho biết các khách hàng doanh nghiệp như Leonardo.ai hay Đại học UC Berkeley đã tiết kiệm được đáng kể chi phí vận hành nhờ sử dụng dịch vụ.
Dù vậy, khoảng cách giữa kỳ vọng và thực tế vẫn còn lớn. Việc NVIDIA tiếp tục sở hữu công nghệ xử lý độ trễ thấp của Groq càng giúp họ duy trì vị thế dẫn đầu công nghệ, khiến đối thủ cạnh tranh ngày càng khó bắt kịp hiệu suất của NVIDIA.
Thương vụ này cũng đặt dấu hỏi lớn cho sự phát triển độc lập của các công ty chip AI khác. Công ty Cerebras Systems – một đối thủ khác của NVIDIA đang chuẩn bị IPO – có thể cũng sẽ gặp áp lực tương tự. Liệu Cerebras có thể duy trì sự độc lập hay cuối cùng sẽ bị hút về phía “trọng lực tài chính” của NVIDIA vẫn còn là câu hỏi bỏ ngỏ.
